Programma 1. Zorg en welzijn

In de algemene reserve zit in 2020 specifiek € 600.000 voor wonen met ondersteuning. De pilot die we hiermee zouden betalen is in 2018 en 2019 al volledig uitgevoerd. Dat betekent dat we het bedrag in de algemene reserve niet meer nodig hebben en dat we dit jaar ook geen kosten maken voor de pilot. Per saldo is deze wijziging dus budgettair neutraal. We hebben voor jongeren van 18-23 jaar zware vormen van beschermd wonen afgebouwd en kopen nu meer lichte woonvormen voor deze groep in. Dat sluit beter aan op hun zorgbehoefte.

We verlagen incidenteel het budget voor de praktijkondersteuner van huisartsen met € 90.000 in 2020. In oktober 2019 is de gemeente Oss de pilot POH GGZ Jeugd gestart. De pilot is een onderdeel van de regionale Transformatieopgaven Jeugdhulp, namelijk het versterken van de Toegang en het aanpakken van de verwijsstromen. Op dit moment nemen 7 huisartsenpraktijken deel aan de pilot. We zien op dit moment een daling van het aantal verwijsstromen. Een uitgebreide evaluatie volgt nog. De evaluatie willen we delen met de deelnemende en niet deelnemende huisartsenpraktijken. We hopen dat op basis van de evaluatie de niet deelnemende huisartsen ook deel willen nemen. En dat de deelnemende huisartsen ook deel blijven nemen. Voor de financiering hebben we bij de programmabegroting 2019-2022 een structureel budget van € 290.000 opgenomen. Dit budget is gebaseerd op het aantal normuren die een huisartsenpraktijk heeft. Aangezien nog niet alle huisartsen deelnemen verwachten we dit jaar € 200.000 aan kosten en kan dus een bedrag van € 90.000 vrijvallen in 2020.

We gaan de activiteiten voor Maatschappelijke Opvang 2020 aanbesteden. De kosten bedragen € 3.437.033. De gemeente Oss vervult bij Maatschappelijke Opvang een centrumfunctie voor de regio. Hiervoor krijgen we via de algemene uitkering een rijksvergoeding. De contractering is door ons gedaan namens de regionale gemeenten. We hadden hierbij een tekort van € 195.542, maar is door een lagere uitkering op basis van de meicirculaire 2020 € 209.735 geworden. Dit tekort vangen we voor € 100.000 op door extra subsidie van het ministerie van VWS crisisopvang (budget aanpak dak- en thuisloosheid vanuit de septembercirculaire 2020). Het overige tekort van € 109.735 betalen we uit de reserve beschermd wonen.

We hebben het bestedingsplan voor de reserve beschermd wonen geactualiseerd. Op basis daarvan verwachten we diverse kosten uit de reserve te betalen: in 2020 afgerond € 3,6 miljoen, in 2021 afgerond € 2 miljoen en in 2022 afgerond € 950.000. Het merendeel van de kosten heeft betrekking op de harmonisatie en transformatie van beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Daarnaast betalen we kosten uit de reserve die samenhangen met de regionale ontwikkelagenda voor inwoners met een psychische kwetsbaarheid. Daarnaast verwachten we in 2020 € 4.012.000 in de reserve te storten. Dit is het verwachte overschot van het budget beschermd wonen in 2020. De regiowethouders hebben in juni 2020 afgesproken om begin 2021 te bekijken hoe hoog de reserve moet blijven voor regionale risico's. Dan hebben we meer zicht op de gerealiseerde uitstroom naar de Wlz. We krijgen vanaf 2021 € 5,4 miljoen minder rijksuitkering. Dat komt overeen met 100 cliënten die vanuit beschermd wonen moeten uitstromen naar de Wlz. Begin 2021 hebben we zicht op de daadwerkelijk gerealiseerde uitstroom. Verder is het de bedoeling om vanaf 2022 met een plafond van de reserve te gaan werken: vooralsnog maximaal 25% van het budget. De hoogte hangt uiteindelijk af van het risico rondom de Wlz en het risico rondom de doordecentralisatie van de rijksuitkering beschermd wonen naar de regiogemeenten. De doordecentralisatie kan leiden tot een vermindering van de rijksbijdrage voor de gehele regio en een andere verdeling tussen regionale middelen en lokale middelen.

We stellen voor om de jaarlijkse uitvoeringskosten voor de proeftuin Ruwaard te verhogen. Deze kosten betalen we gezamenlijk met de diverse partners van de proeftuin Ruwaard. Onze bijdrage wordt € 30.316 per jaar, dit is een verhoging van € 10.316. Per 2020 hebben we de kassiersfunctie met betrekking tot de jaarlijkse uitvoeringskosten overgedragen aan ONS welzijn. Daarnaast hebben we bij eerste financiële tussenrapportage 2020 bijna € 22.000 voor uitvoering voor Huis van de Wijk opgenomen. Dit bedrag was in 2019 over gebleven van het eenmalige budget van € 80.000 dat toegekend was bij de programmabegroting 2020-2023 voor Huis van de Wijk. De uitvoering daarvan is voor een deel naar 2020 doorgeschoven. Nu blijkt dat de kosten Huis van de Wijk € 16.686 hoger uitvallen voor onze gemeente. Deze kosten betalen we uit de reserve wonen, welzijn en zorg.

We stellen ons budget voor specialistische jeugdhulp bij. In 2020 gaat het om een lager budget van € 580.000 en in 2021 om € 790.000 (op een totaal Oss aandeel in het regionaal budget van ruim € 23 miljoen). In de eerste financiële tussenrapportage van 2020 hadden we vanaf 2020 een structurele kostenstijging gemeld. De cijfers voor 2020 en 2021 pakken nu anders uit. Het RBO (Regionaal Bestuurlijk Overleg) heeft deze actualisering van het budgettair kader inclusief de halfjaarrapportage 2020 op 17 september 2020 vastgesteld. De inleg van de afzonderlijke regiogemeenten is grotendeels gebaseerd op de gemiddelde zorginzet van elke gemeente in de afgelopen 3 jaar. In de jaarrekening 2019 van de regionale inkooporganisatie is gebleken dat het zorggebruik van de individuele gemeenten sterk afweek van voorgaande jaren, vooral voor LTA-zorg (Landelijk Transitie Arrangement) en gezinsgerichte zorg (logeeropvang en gezinshuizen). In een aantal gemeenten in de regio is de inzet van deze zorg fors gestegen. Dit zorgt voor een grote verschuiving in de bijdragen van de afzonderlijke gemeenten. Hierdoor is onze bijdrage in 2020 en 2021 lager dan we eerst verwacht hadden. Vanaf 2022 gaan we met een nieuwe inkoopsystematiek werken en wijzigt het woonplaatsbeginsel. Verder worden de inlegsystematiek en solidariteitsafspraken dan opnieuw bekeken. Daarom hebben de voordelen alleen betrekking op 2020 en 2021.

De kosten voor huishoudelijke verzorging (HV) stijgen vanaf 2020 met € 800.000 op een jaarbudget van afgerond € 5,7 miljoen (14 % stijging). Deze stijging komt bovenop de stijging van € 285.000 die we in de eerste financiële tussenrapportage 2020 gemeld hebben op basis van de jaarrekening cijfers 2019. We zien in de eerste helft van 2020 een stijging van het aantal toekenningen met 19%. Dat komt vooral door de landelijke invoering van het abonnementstarief, inwoners maken volop gebruik van de mogelijkheid een beroep te doen op HV tegen een gunstige eigen bijdrage. De toename komt ook door de vergrijzing van de samenleving waarbij ouderen langer zelfstandig blijven wonen en de ambulantisering waarbij mensen met complexe problematiek niet zelf in staat zijn om huishoudelijke taken uit te voeren. Landelijk zet de stijging ook door. De aanzuigende werking van het abonnementstarief wordt op dit moment landelijk onderzocht door het CBS.

Voor 2020 verwachten we een kostenoverschrijding van € 290.000 ten opzichte van de begroting. De overschrijding wordt voornamelijk veroorzaakt door een kostenstijging van huur vervoersvoorzieningen (€ 234.000 structureel vanaf 2020) en voor woningaanpassingen (€ 56.000 incidenteel voor 2020). Bij vervoersvoorzieningen zien we een toename in aantallen in de categorieën scootmobielen, fietsen en elektrische duw- en hoepelondersteuning. Daarnaast zien we een verschuiving van goedkopere naar duurdere vervoerscategorieën. Ook hier is vanaf 1 januari 2019 het abonnementstarief van toepassing wat een verdere toename in volume tot gevolg heeft. Net als bij de groei van de kosten voor huishoudelijke verzorging dragen ook vergrijzing en ambulantisering bij aan de kostenstijging. De kosten van de woningaanpassingen zijn moeilijk te voorspellen, maar als we de uitgaven van de eerste 7 maanden doortrekken, dan verwachten we een incidenteel tekort in 2020.

Voor 2020 verwachten we € 50.000 minder kosten te maken dan begroot. We zien dat we structureel minder kosten maken voor bouwkundig advies aan externe partijen. We stellen voor om dit bedrag structureel vrij te laten vallen.

In de programmabegroting 2020-2024 is opgenomen dat we vanaf 2021 € 200.000 willen besparen door het invoeren van gedifferentieerde tarieven bij PGB's (persoonsgebonden budgetten) voor huishoudelijke verzorging). Anticiperend hierop zijn de geldende PGB tarieven HV niet verder verhoogd door indexatie of prijsstijgingen. De prijzen voor HV zorg in natura zijn na de invoering van de Algemene maatregel van bestuur (AMvB) Reële prijs (2016) en enkele CAO verhogingen wel flink gestegen, vooral in 2019. Daarmee is het inverdieneffect voor de overgang naar gedifferentieerde tarieven kleiner geworden. We schatten in dat maximaal €150.000 structureel inverdiend kan worden. Dit betekent een nadeel van structureel € 50.000 vanaf 2022. Daarnaast moeten we de invoering van gedifferentieerde tarieven zorgvuldig voorbereiden en ook het implementatietraject vraagt tijd en zorgvuldigheid. De inrichting daarvan wordt nu voorbereid en daarna voorgelegd ter besluitvorming. Duidelijk is al wel – bijvoorbeeld doordat we juridisch zorgvuldige invoeringstermijnen willen hanteren – dat het niet mogelijk is de eerder begrote besparing in 2021 te kunnen realiseren. In 2021 verwachten we maximaal € 100.000 te kunnen realiseren vanwege invoering in de loop van 2021. Dit betekent een nadeel van € 100.000 in 2021.

In de Prioriteitennota 2021-2024 hebben we aangegeven structureel € 600.000 vrij te willen maken voor uitvoering binnen het sociaal domein. Hiervan zetten we € 522.700 in voor de uitvoering van Wmo en € 77.300 voor een dashboard sociaal domein. Met het bedrag voor de Wmo kunnen we de formatie structureel met 6,5 fte uitbreiden (3,5 fte vaste formatie en 3 fte flexibele schil). Dat is nodig omdat het werk de laatste jaren fors is toegenomen, onder andere als gevolg van het abonnementstarief, de vergrijzing en complexere problematiek. Ook hebben we sinds de decentralisaties in 2015 een aantal keer met tijdelijke middelen de uitvoeringscapaciteit tijdelijk uitgebreid. Dit was een goede lijn omdat we geen zekerheid hadden over structurele gevolgen van de nieuwe taken. Met de huidige kennis van de taken en de huidige taaklast is structureel 6,5 fte extra noodzakelijk. Als we de formatie op sterkte brengen kunnen we de afgesproken dienstverlening realiseren en ook bijdragen aan andere vastgestelde doelen, bijvoorbeeld de transformatie binnen het sociaal domein. Het bedrag van € 77.300 zetten we in voor een interne kwartiermaker voor een dashboard sociaal domein. Het opzetten van een dashboard voorziet in een behoefte die er al vanaf het begin van de decentralisaties is. Het doel is om te komen tot systematische verzameling van data ten behoeve van managementinformatie maar ook om te zien wat er bereikt wordt op het gebied van transformatie. Tot nu toe heeft dit nog niet de prioriteit gehad die het verdient. Uiteraard verzamelen we op allerlei deelterreinen wel relevante data. We streven naar transformatie, continuïteit van dienstverlening en het betaalbaar houden van het huidige stelsel en we zijn op zoek naar meer en betere sturingsmogelijkheden. Hierdoor wordt de behoefte aan systematische dataverzameling steeds groter. Daarom hebben we dit jaar een start gemaakt met het project dashboard sociaal domein. Hiervoor hebben we tijdelijk externe capaciteit ingehuurd om ons te adviseren bij een plan van aanpak. Daarnaast is het ook belangrijk om interne expertise te hebben zodat voortgang en continuïteit van dit project gerealiseerd kan worden. Met het bedrag van € 77.300 kunnen we voor 28 uur per week een interne kwartiermaker inzetten. We zetten € 30.000 in vanuit het budget voor Oss Innoveert, per saldo hebben we dan nog € 570.000 nodig.

We stellen voor om de Stichting Leergeld in 2021 eenmalig een extra subsidie te geven van € 50.000. Stichting Leergeld verstrekt bijdragen voor leermiddelen aan gezinnen met een laag inkomen. De afgelopen jaren zijn de aanvragen fors toegenomen. Enerzijds door de grotere bekendheid van het fonds en anderzijds door een grotere behoefte. Daarmee is de huidige subsidie van € 50.000 niet meer toereikend. Daarnaast heeft Stichting Leergeld de afgelopen jaren kunnen rekenen op bijdragen van fondsen. Die middelen zijn inmiddels ingezet. Het is nog onduidelijk of er de komende periode een groter beroep op de stichting gedaan gaat worden nu de scholen weer gestart zijn. Ook hebben we nog onvoldoende zicht op de effecten van COVID-19. Daarom stellen we voor om eenmalig € 50.000 extra subsidie beschikbaar te stellen. We betalen dit uit de reserve Wonen, welzijn en zorg.

We ontvangen voor inhaalzorg en meerkosten maatschappelijke opvang door COVID-19 € 820.000 als compensatie. We ontvangen deze gelden als centrumgemeente voor de regio.

We ontvangen voor inhaalzorg en meerkosten jeugdhulp door COVID-19 € 194.000 als compensatie.

We ontvangen voor inhaalzorg en meerkosten Wmo 2015 door COVID-19 € 72.000 als compensatie.

We ontvangen als COVID-19 compensatie € 37.000 voor organisaties zoals scouting en speeltuinen.

We ontvangen € 106.000 aan compensatie inkomstenderving voor de eigen bijdrage Wmo. Deze werd door SVB in de periode april en mei 2020 niet geïnd voor gemeenten door de COVID-19 crisis.

Landelijk is het budget (beperkt) verlaagd, daarom verlagen we onze budgetten ook met een bedrag van € 7.000.

We ontvangen in de jaren 2020 en 2021 jaarlijks een bedrag van € 354.000 voor deze aanpak. Het betreft impuls vanuit het Rijk voor de jaren 2020 en 2021 om dak- en thuisloosheid zoveel mogelijk te voorkomen en ervoor te zorgen dat niemand op straat hoeft te slapen. Omdat we verwachten € 125.000 te besteden in 2020 storten we het restant van € 229.000 in de reserve Wonen, welzijn en zorg, om vervolgens datzelfde bedrag te onttrekken in 2021 zodat we dan € 583.000 te besteden hebben.

We ontvangen vanaf 2021 jaarlijks ongeveer € 0,6 miljoen extra voor beschermd wonen. Reden hiervoor is landelijke stijging van volumes. We verhogen onze budgetten met deze bedragen.